Public Financial Management System

PFMS (Public Financial Management System) વિષે સંપૂર્ણ માહિતી PFMS વિશે હવે કોઈને પૂછવું નહીં પડે. 

PFMS (Public Financial Management System) વિશે સંપૂર્ણ માહિતી

1. પરિચય: PFMS શું છે?

Public Financial Management System (PFMS) એ એક આધુનિક નાણાંકીય વ્યવસ્થાપન સિસ્ટમ છે, જે ભારત સરકાર દ્વારા સરકારના નાણાંકિય વ્યવહારને વધુ પારદર્શક અને અસરકારક બનાવવા માટે વિકસાવવામાં આવી છે.
PFMS નો મુખ્ય હેતુ કેન્દ્રીય અને રાજ્ય સરકારની વિવિધ યોજનાઓ માટે વહેંચાયેલાં નાણાંનું યોગ્ય રીતે સંચાલન કરવો છે. આ સિસ્ટમ દ્વારા સરકાર સીધા લાભાર્થીઓ (DBT) ના ખાતામાં પૈસા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે.

2. PFMS નો ઈતિહાસ અને ઉદ્દેશ્યો

1. PFMS ની શરૂઆત 2009 માં Controller General of Accounts (CGA) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. પહેલાં, નાણાંકિય વ્યવસ્થાપન મેન્યુઅલ હતું, જેનાથી ટ્રાન્સપેરેન્સીનો અભાવ હતો. PFMS દ્વારા આ તમામ સમસ્યાઓનું નિરાકરણ લાવવામાં આવ્યું.

3. PFMS કેવી રીતે કાર્ય કરે?

1. PFMS DBT, Treasury Integration, Expenditure Control અને Fund Management જેવી સેવાઓ પૂરી પાડે છે. આ સિસ્ટમ Core Banking System (CBS) સાથે સંકળાયેલી છે અને તમામ બેન્ક એકાઉન્ટ્સને ટ્રેક કરી શકે છે.

PFMS ની મુખ્ય સુવિધાઓ:

1. (DBT (Direct Benefit Transfer): સરકારી સહાય સીધા લાભાર્થીના બેંક ખાતામાં જમા થાય છે.
2. E-Payment System: તમામ નાણાંકીય લેવડ-દેવડ ડિજિટલ પદ્ધતિથી થાય છે.
3. Treasury Integration: રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારની નાણાંકીય વ્યવસ્થા PFMS દ્વારા સંચાલિત થાય છે.

4. PFMS ના મુખ્ય લક્ષણો અને લાભો

1. PFMS વિવિધ મહત્વપૂર્ણ સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે, જેમ કે:
2. ✅ પારદર્શકતા: નાણાંકીય વ્યવસ્થામાં સંપૂર્ણ પારદર્શકતા મળે.
3. ✅ ઝડપ અને કાર્યક્ષમતા: પેમેન્ટ સેટલમેન્ટ ઝડપથી થાય.
4. ✅ DBT સુવિધા: કેન્દ્રીય અને રાજ્ય સરકારની સહાય સીધા લાભાર્થીના ખાતામાં જમા થાય.
5. ✅ રિપોર્ટ જનરેશન: નાણાંકીય વ્યવસ્થાના રિયલ-ટાઈમ રિપોર્ટ્સ સરળતાથી મેળવવા.

5. PFMS માં નોંધણી કરવાની પ્રક્રિયા

PFMS પર રજીસ્ટ્રેશન કરવા માટે, નીચેની સ્ટેપ્સ ફોલો કરવી પડે:

1. સંસ્થાઓ માટે:

PFMS પોર્ટલ પર જાઓ

“Agency Registration” વિકલ્પ પસંદ કરો

જરૂરી દસ્તાવેજો અપલોડ કરો

નોંધણી મંજૂર થયા પછી, યુઝરનેમ અને પાસવર્ડ પ્રાપ્ત થાય

2. નાગરિકો માટે:

PFMS પોર્ટલ પર લોગિન કરો

“DBT Beneficiary” તરીકે રજીસ્ટ્રેશન કરો

બેંક ખાતાની વિગતો અને આધાર નંબર ભરો

6. PFMS પર લોગિન અને ઉપયોગ કરવાની પ્રક્રિયા

1. PFMS પોર્ટલ પર જાઓ: https://pfms.nic.in

2. યુઝરનેમ અને પાસવર્ડ દાખલ કરો

3. જરૂરી સેવાઓ પસંદ કરો (DBT, Payment Tracking, Reports)

7. PFMS અને DBT (Direct Benefit Transfer) નો સંબંધ

• PFMS એ DBT (Direct Benefit Transfer) ની આધારભૂત સિસ્ટમ છે. DBT એ ભારત સરકારની એક મહત્ત્વપૂર્ણ પહેલ છે, જેનાથી સરકાર નાણાંકીય સહાય સીધા લાભાર્થીઓના બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરી શકે. PFMS દ્વારા DBT વધુ પારદર્શક અને ઝડપથી કાર્યરત બને છે.

DBT ની મુખ્ય સુવિધાઓ:

✅ મધ્યસ્થ વિલંબ વગર સીધો ફાયદો: પૈસા સીધા લાભાર્થીના ખાતામાં જમા થાય છે.

✅ ભ્રષ્ટાચાર ઘટાડે: કોઈ પણ બિનઅધિકૃત વ્યક્તિને પૈસા મળે તે અટકાવે.

✅ રિયલ-ટાઈમ ટ્રેકિંગ: લાભાર્થીઓ તેમના પેમેન્ટ સ્ટેટસને PFMS પોર્ટલ પર જોઈ શકે.

PFMS DBT માટે PM-KISAN, MGNREGA, Scholarship Schemes જેવી યોજનાઓનું સંચાલન કરે છે.

8. PFMS માં યોજના વ્યવસ્થાપન

PFMS કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની વિવિધ યોજનાઓ માટે નાણાંકીય વ્યવસ્થાનું સંચાલન કરે છે. આ સિસ્ટમ દરેક યોજના માટેના નાણાંની રિપોર્ટિંગ અને ટ્રેકિંગ સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે.

1. કેન્દ્રીય સરકારની યોજનાઓ:
2. PM-KISAN – ખેડૂતોને નાણાંકીય સહાય
3. MNREGA – રોજગાર ગેરંટી યોજના
4. Scholarship Schemes – વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિ

રાજ્ય સરકારની યોજનાઓ:

વિવિધ રાજ્ય સ્તરની યોજના અને સહાય PFMS દ્વારા સંચાલિત થાય છે.

NGO અને અન્ય સંસ્થાઓ માટે:

સરકારી સહાય મેળવવા માટે NGO અને અન્ય સંસ્થાઓ PFMS દ્વારા રજીસ્ટર થઈ શકે છે.

9. PFMS માં ઉપલબ્ધ નાણાંકીય રિપોર્ટિંગ અને ટ્રેકિંગ સુવિધાઓ

PFMS વિવિધ રિપોર્ટ જનરેશન અને ફંડ મેનેજમેન્ટ માટેની સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે.

PFMS રિપોર્ટિંગ તંત્ર:

✅ નાણા ખર્ચ અને જમા રિપોર્ટ

✅ DBT પેમેન્ટ સ્ટેટસ ટ્રેકિંગ

✅ બજેટ અને એકાઉન્ટ ટ્રેકિંગ

લાભાર્થીઓ PFMS પોર્ટલ પર લોગિન કરીને તેમના પેમેન્ટ અને ફંડનો રિપોર્ટ જોઈ શકે છે.

10. PFMS ના મુખ્ય ચેલેન્જ અને તેનો ઉકેલ

1. તકનીકી સમસ્યાઓ:

ક્યારેક સર્વર ડાઉન થવાથી પેમેન્ટમાં વિલંબ થાય છે.

ઉકેલ: PFMS ને વધુ મજબૂત સર્વર અને ટેક્નોલોજી અપગ્રેડ દ્વારા સુધારવામાં આવ્યું છે.

2. લોગિન અને ટ્રાન્ઝેક્શન સમસ્યાઓ:

ઘણા યુઝર્સને લોગિન અને ઓટીપી ઈશ્યૂ થાય છે.

ઉકેલ: PFMS હવે મલ્ટી-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન અપનાવી રહ્યું છે.

3. નાણાંકીય વ્યવસ્થાના પડકારો:

ક્યારેક યોજના માટે નાણા સમયસર વિતરણ થતું નથી.

• ઉકેલ: PFMS રિયલ-ટાઈમ મોનિટરિંગ સુવિધા આપી રહ્યું છે.

11. PFMS અને અન્ય નાણાંકીય વ્યવસ્થાઓ વચ્ચે તફાવત

વિશેષતા PFMS Tally IFMS

ઉદ્દેશ્ય સરકાર માટે નાણાંકીય વ્યવસ્થાપન ખાનગી કંપનીઓ માટે એકાઉન્ટિંગ રાજ્ય સરકાર માટે નાણાંકીય વ્યવસ્થાપન

💥DBT સપોર્ટ હા ના હા

💥ટ્રાંઝેક્શન ટ્રેકિંગ હા હા હા

💥રિપોર્ટ જનરેશન હા હા હા

💥ઉપયોગકર્તા સરકાર, NGO, નાગરિકો બિઝનેસ રાજ્ય સરકાર અને સંસ્થાઓ

12. PFMS દ્વારા થતી સહાય અને યોજનાઓ

PFMS ભારત સરકારની વિવિધ સહાય યોજના સંચાલિત કરે છે.

PM-KISAN

✅ નાના ખેડૂતોને દર વર્ષે ₹6,000 ની સહાય મળે.

Scholarship Schemes

✅ વિદ્યાર્થીઓ માટે PFMS દ્વારા શિષ્યવૃત્તિ ટ્રાન્સફર થાય.

MGNREGA

✅ મજૂરો માટે DBT પેમેન્ટ સીધું PFMS દ્વારા થાય.

13. PFMS માટે કોની લાયકાત છે?

1. સરકારી અને ખાનગી સંસ્થાઓ માટે:

• PFMS પર રજીસ્ટર થવા માટે માન્ય PAN, Aadhaar અને બેંક વિગતો હોવી જરૂરી.

2. નાગરિકો માટે:

• DBT લાભ લેવા Aadhaar-લિંકડ બેંક એકાઉન્ટ હોવું આવશ્યક છે.

14. PFMS નું ભવિષ્ય અને વિકાસની શક્યતાઓ

✅ AI અને Blockchain ટેક્નોલોજીનો સમાવેશ

✅ ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ સાથે વધુ ઈન્ટિગ્રેશન

✅ સરકારી યોજનાઓ માટે વધુ પારદર્શકતા

 નિષ્કર્ષ

PFMS એ ભારત સરકારની નાણાંકીય વ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવતી અગ્રણી સિસ્ટમ છે. તેની મદદથી DBT, નાણાંકીય રિપોર્ટિંગ અને સરકારના ખર્ચનું યોગ્ય મેનેજમેન્ટ થાય છે.

👉 PFMS ના સાચા ઉપયોગથી ભવિષ્યમાં ડિજિટલ અને પારદર્શક નાણાંકીય વ્યવસ્થા સ્થાપિત થઈ શકે છે.

pfms -faq